Telefoneren in de auto tijdens het rijden, is geen uitzondering meer, het is aan de orde van de dag. En denk nu niet, dat ik het hier heb over handsfree bellen, nee, het gaat écht over de mobiele telefoon aan het oor, of in de hand om te appen. Ongelofelijk maar waar. Regelmatig hoor ik tijdens de rijlessen de telefoon van mijn leerlingen over gaan met allemaal binnenkomende berichten. Ik vertel ze dan, dat ze hem uit moeten doen, omdat dit afleidt. Ik ga meteen het gesprek hierover aan, zodat ze deze gewoonte meenemen voor als ze straks in het bezit zijn van hun rijbewijs.

Autorijden en deelnemen aan het verkeer is een complexe aangelegenheid. Je hebt te maken met de bediening van het voertuig, met mede weggebruikers, met verkeersborden en verkeerstekens en met de weersomstandigheden. Een hoge alertheid is geboden.

Handen aan het stuur
Twee handen aan het stuur is niet voor niets een voorwaarde om veilig aan het verkeer te kunnen deelnemen en voorbereid te zijn op onvoorziene omstandigheden, zoals bijvoorbeeld uitwijken voor een auto voor jou die plotseling hard remt, of uitwijken voor een hond die opeens oversteekt. Je moet er toch niet aan denken, dat je dit mee maakt en te laat bent, omdat je maar één hand aan het stuur hebt! Of moet het eerst een keer fout gaan?

De SWOV (Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) heeft meerdere keren onderzoek gedaan naar het fenomeen afleiding achter het stuur ook TeamAlert, de organisatie die zich bezig houdt met het verbeteren van de verkeersveiligheid onder jongeren, is er actief mee bezig. Deze laatste instantie publiceerde onlangs de resultaten van een nieuw onderzoek naar afleiding. Daarin valt op, en dat is niet onverwacht, dat bellen met een smartphone of op een andere manier actief zijn achter het stuur, bijvoorbeeld op een laptop of tablet, de belangrijkste boosdoeners zijn. In 2022 werden er 40.000 meer verkeersboetes uitgeschreven voor telefoongebruik achter het stuur dan voorgaand jaar.

Impact op het rijgedrag
De gevolgen op het rijgedrag zijn divers. Afleiding heeft invloed op de snelheid (steeds langzamer rijden), op de positie op het wegdek (slingeren), kijkgedrag (minder spiegelen), reactietijd (is vertraagd). Al deze zaken brengen niet alleen de bestuurder in gevaar, maar ook de medeweggebruikers. Wanneer een automobilist twee seconden niet op het verkeer let, wordt het risico op een ongeval verdubbeld!

“Het altijd maar bereikbaar willen zijn” is door jongeren één van de meest genoemde redenen voor het telefoongebruik tijdens het autorijden. Jongeren ervaren enorm veel druk om te reageren, omdat dat van de mensen om hen heen ook wordt verwacht. De sociale norm is aan het verschuiven van: niet bereikbaar zijn, omdat ik in de auto zit, naar: bereikbaar, zelfs als ik achter het stuur zit. Helaas spelen ook ouders hierin een rol. Zij hebben tenslotte een voorbeeldfunctie. Tevens staan er vaak meldingen aan op een smartphone en klinkt er geregeld een bliep of een piep als er een mailtje binnenkomt, als er een appje is verstuurd, of als er op de social media kanalen activiteit plaats vindt. Stel je voor, dat je iets mist!

Wat valt er tegen te doen?
Ingeslepen slechte gewoontes zijn lastig onder controle te krijgen, maar als je dan toch iets wil doen, dan moet het een maatregel of oplossing zijn die aansluit bij de belevingswereld van jongeren. Op verschillende smartphones zit een ingebouwde niet-storen mogelijkheid tijdens het autorijden. Je hoeft die maar één keer in te stellen, om vervolgens altijd MONO te rijden. Zodra je onderweg bent, ontvang je geen meldingen.

Wist je trouwens, dan multitasken een mythe is? Dit is wetenschappelijk bewezen. We kunnen maar aan één onderwerp onze aandacht geven. Wel kunnen we leren automatiseren, zoals ademhalen en een boek lezen. Of sturen en schakelen in een auto.

Hou beide handen aan het stuur en je ogen op de weg, dan kom je veilig thuis!